Kennissessie Inclusief Sporten: samen uitsluiting door armoede in sport en bewegen aanpakken
Iedereen moet met plezier kunnen sporten en bewegen zonder drempels te ervaren. De partners van het Gelders Sportakkoord die actief zijn op het thema Inclusief Sporten zetten daarom op 21 april de schijnwerpers op uitsluiting door financiële zorgen. In Nederland hebben ruim 900.000 mensen een laag inkomen waardoor ze kans lopen op armoede. Bekend is dat deze mensen minder bewegen of lid zijn van een sportvereniging. Diverse sprekers gaven antwoord op de volgende vragen: Wat houdt armoede in? Welke goede voorbeelden en ideeën kunnen we gebruiken om uitsluiting aan te pakken?
Week in armoede leven
Wat armoede inhoudt schetste Elma Vriezekolk, kartrekker van de Armoede Zorgalliantie, die onder andere een week van 50 euro leefde. Daarin merkt ze dat boodschappen doen meer tijd kost omdat ze op zoek moet naar aanbiedingen en dat ze vaker friet en chips eten, want goedkoop. Een uitnodiging voor een kinderfeestje is een ramp. “Het slaat natuurlijk nergens op dat ik een week plan om met weinig geld rond te komen. Mensen die echt in die situatie zitten kunnen dit niet plannen en hebben veel langer met schaarste te maken dan een week.” Ze vertelt de deelnemers hoe zij ervaart dat leven in armoede veel verder gaat dan te weinig geld hebben. Mensen hebben vaak en voortdurend last van:
- Schaamte
- Schaarste
- Stress (constant rekenen ‘kom ik de week wel door’?’)
- Een verminderde energie én IQ (+ moeite met maken van gezonde keuzes)
- Verlaagd zelfbewustzijn en eigen regie
Kopje koffie trakteren
Voor mensen in armoede is het lidmaatschap van een sportclub een barrière, maar dat is niet het enige. Er moet meer worden gekocht, zoals sportspullen en kleding. Ook is het soms simpelweg niet mogelijk om mee toe doen aan alle bijkomstige activiteiten, bijvoorbeeld aan rijschema’s, kantinediensten of wasbeurten. En wat als jij de enige bent die geen kopje koffie kunt halen of trakteren? Mensen met geldzorgen kunnen zich door stress en tijdgebrek minder makkelijk inzetten voor de sportclub. Voor al deze belemmeringen bedachten de deelnemers diverse oplossingsrichtingen, zoals:
- De inzameling van tweedehands sportkleding en hulp van het Jeugdfonds Sport & Cultuur
- Zorgen voor instuif of multisportactiviteiten zonder verplichtingen
Mensen in overlevingsmodus ondersteunen
De genoemde factoren zorgen ervoor dat mensen in de overlevingsmodus staan en dat heeft tot resultaat dat ze minder sporten en bewegen. Dat is niet zozeer omdat ze niet willen. Omdat ouders belangrijke rolmodellen zijn heeft dit op gezinnen een groot effect. ‘’Kinderen die in hun omgeving niet of nauwelijks in aanraking komen met personen die sporten of waarde hechten aan sport, zijn minder geneigd te gaan sporten,” zegt Rosa Holtslag-Roelvink van de Gelderse Sport Federatie.De regie en verantwoordelijkheid bij deze mensen zelf neerleggen lijkt vragen om meer problemen. Om extra ondersteuning te kunnen bieden is het belangrijk om de doelgroep goed in beeld te hebben.
- Het onderwijs is een belangrijke vindplek van jongeren/gezinnen in financiële problemen. Daarom is het handig om het onderwijs te betrekken. Een goed artikel dat hiervoor tips geeft is onlangs gepubliceerd door het Kenniscentrum Sport & Bewegen.
- Samenwerking met gemeenten en het sociale domein (onderwijs, sociaal werk, participatie, WMO, stichting leergeld, Jeugdfonds etc.) is aan te raden.
Mooie initiatieven
Gelukkig gebeurt er al veel in Gelderland, van grote structurele hulp tot lokale initiatieven. Zo zetten veel Gelderse gemeenten instrumenten in om mensen die in armoede zijn te ondersteunen. Diverse sprekers noemden hartverwarmende initiatieven om bewegen en sport mogelijk te maken voor kinderen en volwassenen die weinig geld hebben.“Kinderen die opgroeien in armoede mee laten doen door sport en bewegen is echt een grote opgave waar we samen verantwoordelijk voor zijn,” zegt Johan Kruithof, voorzitter Jeugdfonds Sport & Cultuur Gelderland. Daarnaast vertelde een aantal ouders van hockeyclub Upward en voetbalvereniging SML over hun initiatief Sport Support Arnhem. Daarbij verzamelen ouders en partners gebruikte sportkleding en -materialen en plaatsen deze in containers zodat mensen die het nodig hebben deze mee kunnen nemen. “De inzameling van tweedehands sportspullen verloopt al best goed, nu is het nog zaak dat mensen het ook (durven) ophalen’’.
Andere genoemde voorbeelden:
- In Amsterdam wordt er via een Cruijff Court gewerkt met ‘het zakgeldproject’ waarbij kinderen ‘klussen’ doen in ruil voor iets. Daarmee kunnen zij bijvoorbeeld hun familie trakteren of een evenement opzetten.
- In Berg en Dal wordt sport en bewegen als middel ingezet om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar werk
- De provincie Gelderland subsidieert deze zomer wijkfunpakketten aan (niet)host gemeenten in het kader van het WK volleybal. Twintig (niet)host gemeenten kunnen een pakket aanvragen om een sportief en gezond wijkfeest mee te organiseren.
Kansen sport als middel
Bij het ‘tafelhoppen’ en de centrale afsluiting bespraken alle deelnemers goede voorbeelden en knelpunten. Naast samenwerken kwam ook het leveren van maatwerk veel ter sprake, net als persoonlijke aandacht en zichtbaarheid van professionals en het aanbod. Kansen zien de deelnemers in het inzetten van sport als middel. Dit zorgt voor verbinding, participatie, gezondheid, re-integratie, socialisatie en plezier en ontspanning. Op de to do-lijst van de aanwezigen kwamen het verbinden van losse projecten en het kopiëren van effectieve interventies van anderen.
Ontwikkelingen volgen en naar meer samenwerking
Wat zorgt daadwerkelijk voor een actievere leefstijl bij mensen in armoede? Om de duurzame effecten in beeld te krijgen is het belangrijk om de uitkomsten van diverse onderzoeken hierover te koppelen. Deze actie wordt uitgevoerd door de bij het thema Inclusief Sporten betrokken partners van het Gelders Sportakkoord. Zij volgen de ontwikkelingen in het landelijk beleid en onderzoek naar duurzame effecten op de voet. Om nog meer samenwerking te realiseren krijgt deze eerste kennissessie daarom in de toekomst zeker een vervolg. Onderwerpen te over! Zoals de gezonde leefomgeving, een kansrijke start, de open club-gedachte voor mensen met een kleine beurs en een wijkgerichte aanpak. Sluit ook aan om sporten en bewegen voor iedereen mogelijk te maken!
Meer lezen?
- Overzichtsartikel ‘Zo maak je sport en bewegen mogelijk voor volwassenen met inkomensarmoede’ van Kenniscentrum Sport& Bewegen
- Tipkaarten Kenniscentrum Sport &Bewegen om kinderen en jongeren te bereiken en binden aan sport- en beweegactiviteiten.
- Onderzoek Han Sport en Bewegen ‘Coronacrisis vergroot sociaal-economische verschillen in sport en bewegen; waarschijnlijk blijvende impact’
- Promotieonderzoek sporteconoom Willem de Boer naar de rol van sportdeelname bij het verkleinen van gezondheidsverschillen
Sprekers kennissessie
Elma Vriezekolk, kartrekker Armoede. Zorgalliantie – HAN Elma.Vriezekolk@han.nl
Remke Halma, Buurtsportcoach – Sportservice Apeldoorn; mede kartrekker lokaal sportakkoord – inclusief sporten RHalma@accres.nl
Gerjo Schepers en Willeke Scheele, Interventie-eigenaar – Liemers Vitaal – Bewegen belonen met Fitcoins, spaar voor uzelf of voor een ander meedoen@liemersvitaal.nl
Johan Kruithof, voorzitter Jeugdfonds Sport & Cultuur stade.kruithof@planet.nl
Desmond Post, accountmanager Gelderland van o.a. de Cruyff Courts – Johan Cruyff Foundation Desmond@cruyff-foundation.org
Dènis, Charlotte en Karin, initiatiefnemers Sport Support Arnhem – Inzameling en uitgifte tweedehands sportartikelen info@sportsupportarnhem.nl
Organisatie
Nico Teunissen (De Onderwijsspecialisten – aanvoerder thema Inclusief Sporten – Gelders Sportakkoord)
Timo Riphagen (Spectrum – aanvoerder thema Inclusief Sporten – Gelders Sportakkoord)
Rosa Holtslag-Roelvink (GSF – coördinator thema Inclusief Sporten – Gelders Sportakkoord)
Heeft u nog vragen? Mail naar info@gelderssportakkoord.nl. Wilt u op de hoogte blijven? Volg dan onze Linkedinpagina.