Bij de opening van het netwerkfestival Gelders Sportakkoord 2023 draaide het om ‘meet, greet, repeat’ en stond sport, bewegen én cultuur in Gelderland centraal. Vier BMX freestylers zorgden voor een spectaculaire opening naast de tribune van de UCI BMX Racing World cup. “Hoe meer lawaai, hoe groter de stunt!” schalde door de megafoon van dagvoorzitter Sjoerd Weikamp. Het leek wel of de ruim 150 partners en sportenthousiastelingen met extra animo deelnamen nu sport in het provinciale coalitieakkoord is opgenomen.
Gewoon blijven doen
De voorzitter van de Raad van Advies van het Gelders Sportakkoord Tjienta van Pelt begon dan ook direct met een bedankje aan alle partners. “Jullie hebben eraan bijgedragen dat sport en bewegen een heel hoofdstuk heeft gekregen in het coalitieakkoord. Dat laat wel zien dat wij de sportiefste provincie van Nederland zijn!” Ze vertelde dat ze voor de start van het festival sprak met Jan Markink, die als gedeputeerde sport zoveel heeft betekend voor het Sportakkoord. “Hij vond dat we het promoten van sport en bewegen ‘gewoon moeten blijven doen’.”
Favoriete BMX-banen
En waar kan dat beter dan op Papendal, waar de dagen erna de BMX-topsporters voor de worldcup aan de start kwamen. “Dit is een van de meest favoriete banen ter wereld,” zei Max Cluer, commentator van de UCI BMX Racing World cup. “En uniek is dat er naast de wedstrijden ook een heel event is waar iedereen elkaar kan ontmoeten.” De directeur van Papendal Jochem Schellens voegde toe: “Dit jaar neemt een recordaantal van 325 BMX’ers deel. Als partner van het Gelders Sportakkoord ben ik trots op wat we samen bereiken en ben ik blij dat het netwerkfestival hier is. Laten we het ‘gewoon blijven doen’ zoals Jan al zei!”
Aangepast sporten in het aanbod
Ondanks de tropische temperaturen verspreidden de deelnemers zich hierna in groepjes over het terrein om actief te praten of bewegen. Zoals op het blauwe rolstoelbasketbalveld waar oud-Paralympiër Paul Toes van Basketball Experience NL een clinic gaf. Het ging er fanatiek aan toe en na wat proberen ging de bal soms ook in de ring. Paul bleef enthousiast spelers naar het veld trekken. “Ik wil zoveel mogelijk mensen in de rolstoel krijgen, want het is belangrijk om aangepast sporten zelf te ervaren. Dan pas krijg je een beetje een beeld van waar sporters met een beperking mee te maken hebben. Mijn grootste wens is dat aangepast sporten in het aanbod op scholen komt, dat alle leerlingen op de basisscholen een keer een potje rolstoelbasketbal hebben gespeeld.”
Stappen zetten met sport en zorg
Met een rood hoofd stapte Mark van de Bunte uit de rolstoel. Hij is wethouder van de gemeente Nunspeet en lid van de Raad van Advies van het Gelders Sportakkoord. “Het is mooi om te zien hoeveel verbindingen er ontstaan binnen het Gelders Sportakkoord. Als je hier het netwerkfestival op komt valt meteen de veelzijdigheid op. Van urban sport tot inclusief sporten en breedtesport, en dat alles op het terrein van dit topsportevenement. Het belangrijkste doel vandaag is ontmoeten. Ze zeggen wel dat het werk gebeurt bij de koffieautomaat. En inderdaad is de informele sfeer die hier hangt heel stimulerend. Ook mooi om te zien is dat dit keer verschillende partners van de nieuwe pijler ‘gezond met sport en zorg’ van het vernieuwde sportakkoord 2.0 aanwezig zijn.”
Preventie via platform dRural
Een goed voorbeeld van samenwerking op dat vlak van zorg en sport liet Helma van der Hurk van Samen Kwiek zien. “In de gemeente Lingewaard komt een platform van de grond om de kwaliteit van de zorg en het welzijn van de inwoners van het buitengebied te verbeteren. In dRural werken we met verschillende partners samen waaronder Health Valley, de gemeente Lingewaard, Stichting Welzijn Lingewaard, Rijnstate en Pact.”
Het platform krijgt Europese subsidie en gaat lijken op een soort marktplaats. Het gaat een belangrijke preventieve werking hebben zodat minder mensen van dure zorg gebruik hoeven te maken. “We werken met AI (artificial intelligence) op basis van een positieve gezondheidsvragenlijst. Zo krijgen bezoekers aanbevelingen op basis van hun profiel en kunnen dienstverleners en gemeenten zien wie wat gebruikt.” Aanbieders van sport en zorg kunnen zelf aanbod op dRural zetten. Iets wat een andere partner, VierVitaal, tijdens het netwerkfestival meteen besloot om te gaan doen.
Gelregames met maatschappelijke winst
Ook op het vlak van evenementenorganisatie trekken partners samen op. Zo ging op de dag van het netwerkfestival de inschrijving voor de Gelregames 2023 van start. Trots vertelde Mark Debets van Sportbedrijf Arnhem: “De Gelregames is hét sportevent voor het Gelderse bedrijfsleven. Het initiatief is ontstaan vanuit het Gelrestad overleg. We wilden sportevenementen beter op elkaar afstemmen en er meer uithalen, een les na de European Company Sport Games. We pakken dit met zes partijen op en willen er een structureel event van maken, met elkaar en met de hele provincie.”
De gemeenten Apeldoorn, Arnhem, Ede en Nijmegen, Gelderse Sport Federatie en de provincie Gelderland zijn betrokken. Sportbedrijf Arnhem heeft dit jaar ‘de beurt’; het idee is dat de spelen elk jaar op een andere plek zijn. “We organiseren de activiteiten met een soort van Olympische ambitie in Arnhem. Er zijn vijf verschillende sporten en we sluiten af met een leuke netwerkborrel. Wij richten ons op alle soorten bedrijven uit de provincie. Omdat we een sport als padel in het pakket hebben, kun je als startup ook al meedoen, bijvoorbeeld met twee collega’s. De vijf partners hebben elk 50 plekken in te vullen en zij gaan lokaal deelnemers werven. Ook op die manier verwacht ik dat we een mooie diversiteit aan bedrijven gaan krijgen. Het sporten in deze bedrijfscompetitie levert dan vooral maatschappelijke winst op.”
Kracht van sportondernemers
Een initiatief dat ook al mooie winst heeft behaald is het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS). Dit is een samenwerkingsverband van ondernemende sportaanbieders, zoals zwembaden, fitnesscentra en maneges. Inmiddels zijn 20 branches aangesloten en vormen zij één loket richting bestuurders, waaronder het ministerie van VWS. En dat is een succes. Zo neemt het POS deel aan het sectoroverleg sport en kreeg subsidie om 10 lokale POS-kantoren op te zetten. “Uit onderzoek blijkt dat in Nederland 5,2 miljoen mensen bij een vereniging sporten en 6,4 miljoen mensen bij sportondernemers,” vertelde Lodewijk Klootwijk. “Ook blijkt dat mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) vaker sporten bij sportondernemers dan bij verenigingen. Hoe dat komt gaat het POS nog onderzoeken. In ieder geval is het nuttig om als gemeenten die meerwaarde te benutten, want sportondernemers bereiken andere doelgroepen. Samenwerken in de wijk en regio is enorm belangrijk. Als partner van het Gelders Sportakkoord hebben we hier een mooie stap in gezet.”
Vrijheid in bewegen met urban sports
Het bereiken van andere doelgroepen is iets waar Sander Baardmans, actief bij CityLegends en skatecentrum Waalhalla, veel ervaring mee heeft. Bij het parcours van Waalhalla gespten de groepjes bezoekers aan het festival hun helmen vast en stapten op de stepjes om wat obstakels te proberen. “Urban sports zijn heel anders dan de verenigingsstructuur die we gewend zijn. Urban sporters willen vrijheid in bewegen. Het sporten ontstaat organisch in de openbare ruimte en is begonnen als een soort tegenbeweging, zoals free runnen op het terrein van rijke mensen.
De gemeenschap en de sport is heel divers, ook cultuur valt eronder. Zo is breakdance een olympische sport, maar ook dans. En de kledingstijlen zijn belangrijk.” De gemeente Nijmegen heeft de urban sports omarmd en zet zich in om zo andere doelgroepen te bereiken. “Op basis van onderzoek van CityLegends is er sinds kort een urban sports kwartiermaker die de urban scene en de gemeente verbindt. Daarnaast ondersteunt de gemeente stichting Waalhalla zodat urban sporters bij de skatebaan terecht kunnen.”
Graffiti en urban sports
Na het skaten konden de deelnemers aan de slag met spuitbussen om een graffitikunstwerk te maken bij graffitikunstenaar Pedro Dentinho. Dat viel nog niet mee! Pedro: “Het is een van de moeilijkste kunstvormen die er is. Als je een lijn wilt maken moet je dat vanuit je schouder doen, en rekening houden met de snelheid van de verf. Het is een bijzondere techniek die je moet leren.” Pedro werkt met Tom Linnenbank (bekend als kunstenaar Dopie) vanuit Arnhem Art samen met medewerkers van allerlei organisaties en inwoners, soms in participatietrajecten. “Dan maken we samen kunst op een flat, daar zijn mensen echt trots op. ‘Ik woon in de flat met de uil’, zeggen ze dan bijvoorbeeld.” En hij is veel bezig met urban sports. “Voor Sportbedrijf Arnhem heb ik graffiti op containers gemaakt, allemaal in een urban thema.”
Een gezonde ‘wrap battle’
Naast al het sportgeweld kon ook gezond eten niet ontbreken op het festivalterrein. In de ‘keuken’ van de wrap battle stond Anke Collart-Kerkhofs van More2Win de deelnemers op te wachten in haar schort. Na instructies ging iedereen aan de slag met het vullen van een volkorenwrap met de lekkerste plantaardige gerechten. “Het is een wedstrijdje, met aan het eind van de dag een dagwinnaar,” vertelde Anke. “Het doel is om aandacht te besteden aan duurzaamheid en om te bereiken dat mensen thuis vaker plantaardig eten. Het blijkt dat als mensen zelf zo’n wrap maken, ze dat ook sneller nog een keer thuis gaan doen. De deelnemers scannen een QR-code en vullen een vragenlijst in. Zo kunnen we dus precies meten wat voor impact we met de actie maken.”
Alle mensen toegang tot sport
Na het afronden van alle kennis- en sportsessies praatten veel deelnemers nog na met een glas in de hand. Hier gebeurt het, zoals Mark van de Bunte al voorzag. Guido Davio, directeur sportparticipatie NOC*NSF zegt ontzettend blij te zijn dat sport zo duidelijk is teruggekomen in het coalitieakkoord. “Als netwerk en als partners zijn wij klaar om daar uitvoering aan te geven. Dus wat ons betreft gewoon doen!” En die wilskracht lijken de aanwezige partners te delen. Mark van de Bunte: “Het is krachtig dat we als partners samen optrekken. Zo organiseerden wij afgelopen week in Nunspeet het Nederlands kampioenschap tijdrijden. Een mooi evenement voor Gelderland, waarvoor de gedeputeerde sport speciaal langskwam. Zo krijgen we sport in alle haarvaten van de provincie. Mijn droom is dat alle mensen toegang hebben tot sport. Want zien sporten, doet sporten. En dat in combinatie met preventie, dat is de toekomst.”
Aftermovie 4k from Veodi on Vimeo.
Bedankt Arnhem Art, Bas van de Goor Foundation , Platform Ondernemende Sportaanbieders, VierVitaal, Samen Kwiek, SmartClips – Embedded Fitness, Benthe König voor Jeugdfonds Sport & Cultuur, Waalhalla, Basketball Experience NL, KNWU, More2Win, HAN – University of Applied Sciences, Samen Kwiek, Sportbedrijf Arnhem, Kenniscentrum Sport en Bewegen – Gelderse Buitenkansenvoor jullie actieve bijdrage!
